САМО МОЈ СТАВ

Во последните десетина години во Европа се шири фама околу таканаречениот популизам. Особено во земјите на истокот и на југоистокот од ЕУ се засилија силите кои се нарекуваат популистички. Попрецизно тоа би можело да се каже дека во регионот од Полска до Бугарија и во земјите од западен Балкан кои имаат статус на кандидати за членство во ЕУ, на власт дојдоа речиси без исклучок оние политичари кои владеат авторитарно и автократски, односно луѓето кои во најмала рака се зајадливи кон демократијата и нејзините институции, односно ги презираат. Тие пропагираат националистичка политика, делумно етницистичка и политика на суверенизам, и под закрила на овој идеолошки плашт инсталираа корумпирани клиентелистички состави. Загриженост и несигурност Тој развој пред сѐ го овозможија бројни кризи кои следеа една по друга, кризи кои ЕУ ги доживеа во изминатата деценија и половина. Притоа, подемот на лидерите како унгарскиот премиер Виктор Орбан од една страна предизвика голема загриженост меѓу симпа

Во либералните демократии веќе со години се продлабочува политичката поларизација, се намалува довербата во владеењето на правото и, институционално гледано, состојбата општо се распаѓа. Кризата наметната со КОВИД-19 ги ​​забрза овие трендови, а потребата за јасна стратегија за одбрана на либералната демократија стана итна како никогаш досега. Во 1947 година, две години по десеткувањето на Хирошима и Нагасаки со нуклеарни бомби, „Журналот за атомски научници“ го претставил Часовникот до Судниот ден. Целта била да се информира дека светот е на раб на уништување и да се поттикнат дејствија за „враќање на времето“. Во денешно време треба да се разгледа потребата да се создаде часовник што ќе покажува колку блиску до колапс се нашите демократии. Стрелките на тој современ „Часовник до Судниот ден за демократијата“ брзо би се приближувале кон полноќ. Либералната демократија се заснова на идејата дека доколку поединците разумно постапуваат во сопствен интерес ќе се добијат добри резултати. Ме

Во партитократија, секоја партија ветува дека ќе му ја врати моќта на граѓанинот, но ниту една не го идентификува институционалниот дизајн како причината за неговата немоќ. Наместо тоа, партиско-политичарската класа континуирано ги зголемува своите привилегии, додека генералната состојба на општеството станува се полоша. Единствениот резултат од децении на делегирање на моќта на “народни претставници” е поларизација, отуѓеност и губење на довербата во политичкиот процес. Како да се протолкува фактот што во последните неколку децении поимот демократија воопшто ја нема изгубено неговата популарност, иако довербата во демократските системи е во постојан пад? Очигледно, постои крупен јаз меѓу демократските идеали и општата пракса на демократија во модерните општества. Луѓето не сакаат тиранија и автократија, туку владеење на народот, преку слободно и рамноправно учество во носењето на општествените одлуки. Она од што не се задоволни е начинот на кој тоа е остварено. Во актуелниот систем, с

Ова е тешко и исцрпувачко време. Но исто така е точка на пресврт. Една идеалистичка генерација е во подем и копнее да го исполни духовниот вакуум кој ѝ го оставиja родителите. Опиплива е нивната желба за солидарност, за отфрлање на една индивидуалистичка култура. Има многу луѓе и од десницата и од левицата кои ја изгубија довербата во институциите на слободата на говорот и отворената дебата - кои се основа на либералниот поредок. Тие сметаат дека слободата на говорот е само маска која ја носат елитите за да ја сочуваат својата моќ. Затоа произведуваат нешто што се нарекува „култура на откажување“, затоа мислат дека да се има став е исто што и насилството, затоа се обидуваат политички да ги уништат луѓето со кои не се сложуваат и тоа заради неколку твитови. Го бранам либерализмот зашто мислам дека наш основен проблем се незнаењето и некомпетентноста, а не заговорот на некои елити. Светот е чудесно комплициран; на нашите системи им се неопходни реформи. Не мислам дека само еден поглед на

Надежите се топат една по друга Првата исчезна со веројатноста дека САРС-КоВ-2 има сезонски карактер, втората дека топлото време ќе ја ублажи пандемијата… Понатаму, увереноста на јавноста дека науката има способност за инстант разоткривање и решавање на вирусот, исто така, брзо се покажа како погрешна. Но, едно нешто што пречесто се нагласува, а тоа е „мантрата“ дека треба изодување подолг пат (години, дури и децении) до пронаоѓање ефикасна и безбедна вакцина и лекови. За тоа постојат неколку причини. Прва од нив е користа, која на полето на владеење во услови на економија на постојан шок и пресија (а сега се гради токму таква економија) пандемијата им ја носи на политичките и стопанските елити. Втората причина е идентична со инструментите на нафтениот бизнис. Цената на нафтата се регулира со количеството нејзино производство – со намалување на производството цената на светскиот пазар расте, а со негово зголемување, таа паѓа. Одлуката за тоа кога цената ќе расте, а кога ќе паѓа не зави

Се чини дека во последно време теориите на заговор завладеаја со светот. Дали со ширењето на вирусот најпосле заврши ерата на разумот во чие време - во последните неколку стотина години - човештвото незабележливо напредуваше на сите фронтови? Мрачните околности на пандемијата, општата несигурност и големата количина неверодостојни информации, често и ноторни лаги, отежнуваат бројни значајни факти за јавноста да се пробијат низ шумата на заговорите. Меѓутоа, раката на теоретичарите на заговори не е толку долга. Иако секоја теорија на заговор може да стане опасно оружје во рацете на автократите и манипулаторите на јавното мислење, средство кое ќе ја оправдува догмата или ќе потикнува погроми, оваа ирационална социјална патологија самата по себе не може да го мобилизира целиот свет. Иако разни теории на заговори на многу луѓе ќе им бидат интересни во отсуство на доверба во официјалните информации, што најчесто ја објаснува нивната експлозија на социјалните мрежи за време на пандемијата, м

Кога во 165 година на новата ера, пандемијата на чума потрајала цели 25 години, косејќи дури и по 2000 животи дневно, Марко Аврелиј бил командант на данубијанската област и во тоа својство задолжен да се справува со болеста. Тој бил еден од ретките што во тоа време водел дневник (под наслов „Разговори со самиот себе“). И тој и неговиот дневник останале запаметени во историјата делумно и заради реченицата: „Најстрашната зараза е корупцијата, полошо од која било инфекција, зашто доживотно ги загадува луѓето“. Марко Аврелиј важел за интелектуалец помеѓу римските императори, а до нашиве времиња стигнал и како една од најоспоруваните историски личности во Америка, за време на владеењето на Роналд Реган и неолиберализмот. Неговата сентенца дека „даноците се цена на цивилизацијата“ била оспорувана како да ја кажал некој од тогашните влијателни сенатори, а не државник од пред речиси две илјади години. Разумот боде очи зашто не застарува. А дека Аврелиј не претерувал се потрудил да докаже латин

Иднината на светската економија станува сè појасна. На почетокот на пандемијата, имаше големи несогласувања за оправданоста на карантинот и другите мерки, наспроти превисоката економска цена. Сега станува сè поочигледно дека економската активност ќе продолжи во целост само откако ќе им се дозволи на рестриктивните мерки да дадат резултат. Во спротивно, КОВИД-19 ќе продолжи да се шири, оневозможувајќи одржливо и брзо економско закрепнување сè до пристигнување на ефективни, широко достапни вакцини. Кога корона вирусот прв пат почна да се шири надвор од Кина, предизвикувајќи директно, нагло намалување на нивото на економска активност и вработување онаму каде што беше воведен целосен карантин, епидемиолозите се обидоа да ја информираат јавноста (и надлежните, во многу случаи) за она што ги очекува. Тие предупредија дека ширењето на вирусот е ставено под контрола само кога неговиот Р број – просечен број на заразени од едно инфицирано лице – ќе биде помал од еден. Кога бројот Р е 1, секое б

Мирослав Крлежа бил еден од највлијателните југословенски интелектуалци. Тој е хрватски писател кој со својата проникливост и интересен начин на опишување, многу лесно и интересно опишува општествени појави. Во својот есеј „За човечката глупост“ тој дава одлично и остроумно излагање на она што тој го смета за човечка глупост. На моменти длабоко и филозофски, на моменти духовито и шеговито, тој ја анализира човечката глупост која може да се појави во различни форми и текстот е толку добар, што ве уверувам дека ќе добиете чувство дека голем дел од споредбите и описите се напишани вчера. Со оглед на тоа дека се работи за подолг текст, решив да го поделам во два дела и да го објавам во период од два дена. Во продолжение уживајте во овој текст исто онолку колку што и јас уживав додека го преведував. Навечер, во интимен, полугласен разговор со самиот себеси, никако не можам всушност логички да го оправдам тоа што во последно време толку се вознемирувам заради глупостите на луѓето. Кога т